Jesteś przedsiębiorcą i zastanawiasz się, co będzie jeśli zachorujesz i czy będziesz mógł liczyć na podobne świadczenia, jakie ma pracownik na etacie (tzw. chorobowe)? Możesz je otrzymywać, ale pod warunkiem, że zgłosisz się do ubezpieczenia chorobowego i będziesz terminowo opłacał składki. Ubezpieczenie chorobowe w przypadku przedsiębiorcy jest dobrowolne, a objęcie nim następuje na wniosek osoby zainteresowanej (jest to indywidualna decyzja przedsiębiorcy – czy przystąpi do ubezpieczenia chorobowego, czy też nie).

---

Kiedy przedsiębiorca może ubiegać się o chorobowe?

Pamiętaj, że nawet jeśli zgłosiłeś się do ubezpieczeń chorobowych, nie zawsze oznacza to, że możesz liczyć na „chorobowe” z ZUS.

Przede wszystkim, prawo do zasiłku chorobowego uzyskasz dopiero po upływie tzw. okresu wyczekiwania, który wynosi 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

Uwaga! W przypadku zasiłku macierzyńskiego nie obowiązuje okres wyczekiwania – zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej która w okresie ubezpieczenia chorobowego urodziła dziecko (tj.  zasiłek przysługuje, jeżeli kobieta przystąpi do ubezpieczenia chorobowego przed dniem porodu).

Jeśli zgłosisz się do ubezpieczenia chorobowego (ale wcześniej nie byłeś ubezpieczony) i np. po dwóch tygodniach zachorujesz – nie otrzymasz zasiłku. Co ważne, do 90 – dniowego okresu zaliczają się poprzednie okresy ubezpieczeń (np. jeśli przed założeniem firmy pracowałeś na etacie) ale pod warunkiem, że przerwa pomiędzy ubezpieczeniami nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

Drugim warunkiem prawa do zasiłku chorobowego jest terminowe opłacanie składek. Jeżeli nie zapłacisz w terminie składki, zostaniesz wyłączony z dobrowolnego ubezpieczenia od pierwszego dnia miesiąca, za który nie opłaciłeś w terminie należnej składki. Dodatkowo stracisz prawo do zasiłku chorobowego na okres 3 miesięcy.

---

Prawo do zasiłku opiekuńczego

Jeśli jesteś zgłoszony do ubezpieczenia chorobowego, masz również prawo do opieki nad:

• dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku
  • nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani,  z którą  rodzice  mają  zawartą  umowę  uaktywniającą,  lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem,
  • porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
  • pobytu  małżonka  ubezpieczonego  lub  rodzica  dziecka,  stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu  leczniczego  wykonującego  działalność  leczniczą  w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne.
• chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat

Zasiłek opiekuńczy przysługuje także przy konieczności osobistego sprawowania opieki nad innym chorym członkiem rodziny (maksymalnie 14 dni w ciągu roku). Za członków rodziny uważa się małżonka, rodziców, rodzica dziecka, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku powyżej 14 lat – jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi członkami rodziny za okres nie dłuższy niż 60 dni w roku. Zasiłek nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, którzy mogą zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny (nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem do 2 lat).

---

Jak się zgłosić od ubezpieczenia chorobowego?

Do ubezpieczenia chorobowego możesz przystąpić w dowolnym momencie – od razu tj. z dniem rozpoczęcia wykonywania działalności lub później. Zgłaszasz się na formularzu ZUS ZUA (ten sam, w którym zgłaszasz się np. do ubezpieczeń emerytalnych, rentowych)

• jak dokonać zgłoszenia ubezpieczonego

Objęcie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony. Wyjątkiem jest sytuacja, w której zgłosisz się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego razem ze zgłoszeniem do obowiązkowych ubezpieczeń przed upływem 7 dni od dnia powstania tytułu do tych ubezpieczeń. Chodzi tutaj o sytuację, w której zgłaszasz się do ZUS od razu po rejestracji działalności – jeśli zrobisz to w ciągu 7 dni, będziesz objęty ubezpieczeniem chorobowym od daty rejestracji firmy (czyli kilka dni wcześniej, niż złożyłeś wniosek).

Jeżeli chcesz zgłosić się do ubezpieczenia dobrowolnego w trakcie działalności, powinieneś najpierw złożyć wniosek o wyrejestrowanie z ubezpieczeń (ZUS ZWUA z kodem przyczyny wyrejestrowania 600, czyli „inna przyczyna wyrejestrowania”), a następnie złożyć deklarację ZUS ZUA i zarejestrować się ponownie do wszystkich ubezpieczeń – tym razem także z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.

---

Jak otrzymać zasiłek chorobowy?

Jeśli chcesz otrzymać „chorobowe” i dostałeś od lekarza zwolnienie, musisz przekazać do ZUS:

• zwolnienie lekarskie na druku ZUS ZLA oraz
• wypełniony formularz  ZUS Z-3b.

Masz na to 7 dni od daty wystawienia zwolnienia. Jeśli spóźnisz się z dostarczeniem zwolnienia lekarskiego choćby o jeden dzień, ZUS może obniżyć należne świadczenie aż o 25%. Jeżeli dokumenty wysyłasz pocztą, decyduje data stempla pocztowego. Siedmiodniowy termin nie dotyczy zwolnień wystawionych elektronicznie, wysyłasz tylko formularz ZUS Z-3b w dowolnym terminie.

ZUS jest zobowiązany do wypłaty zasiłku w ciągu 30 dni od daty otrzymania wskazanych dokumentów. Jeżeli ZUS spóźnia się z wypłatą zasiłku, możesz żądać zapłaty odsetek ustawowych.

---

Jakie składki na chorobowe przedsiębiorcy?

Składka chorobowa wynosi 2,45% podstawy wymiaru składki. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe jest taka sama jak podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe i wynosi minimum 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na dany rok. Najmniejsza kwota dobrowolnej składki chorobowej w 2018 roku to 65,31 zł.

Są również limity, które ograniczają górną granicę podstawy wymiaru składek. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie może być wyższa od 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Pamiętaj! Jeżeli korzystasz z małego ZUS płacisz odpowiednio niższą składkę chorobową (w 2018 roku jest to kwota 15,44 zł).

---

Ile wynosi zasiłek chorobowy przedsiębiorcy?

Podstawę do obliczania wysokości zasiłku chorobowego stanowi średnia zadeklarowana przez Ciebie podstawa wymiaru składek z ostatnich 12 miesięcy, pomniejszona o wskaźnik w wysokości 13,71%.

Zasiłek może wynieść:

• 80% podstawy wymiaru zasiłku za okres niezdolności do pracy
• 70% za okres pobytu w szpitalu
• 100% gdy:
  • choroba przypada w czasie ciąży
  • niezdolność powstała z powodu wypadku w drodze do pracy lub z pracy
  • konieczne jest poddanie się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek tkanek i narządów

Zasiłek chorobowy przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, w tym za dni wolne od pracy.

Uwaga! Od kwoty zasiłku potrącana jest zaliczka na podatek dochodowy w wysokości 18%.

---

Przykład

Pan X prowadzi działalność gospodarcza, dobrowolnie zgłosił się do ubezpieczenia chorobowego 2 maja 2017 i terminowo opłacał składki. Od 4 do 15 listopada 2017 r. przebywał na zwolnieniu lekarskim. W tej sytuacji podstawą wymiaru zasiłku chorobowego była średnia z ostatnich 12 miesięcy, czyli liczona z dwóch miesięcy roku 2016 (podstawa wymiaru składek to kwota 2433 zł) i dziesięciu miesięcy roku 2017 (podstawą była kwota 2557,80 zł)

czyli:

(2 x 2433,00 + 10 x 2557,80)/12 (miesiące) = 2739,75 zł

Obliczyliśmy średnią, pomniejszamy o wskaźnik w wysokości 13,71%

2739,75 x 13,71% = 2364,13 zł

Miesięczna kwota zasiłku stanowi 80% podstawy:  2364,13 x 80% = 1891,30 zł

Co oznacza, że Panu X za każdy dzień wyliczyliśmy zasiłek w wysokości: 1891,30 / 30 (liczba dni listopada) = 63,04 zł

Zwolnienie obejmuje 10 dni, czyli kwota zasiłku to 630,40 zł

Należy pamiętać o potrąceniu zaliczki na podatek dochodowy 630,40 – 18%

Kwota zasiłku (za zwolnienie od 4 do 15 listopada 2017 r. ) to 516,92 zł

---

Prawo do obniżenia podstawy składek przy chorobowym przedsiębiorcy

Jeśli zachorowałeś i przysługiwał ci zasiłek chorobowy, masz prawo do pomniejszenia podstawy składek na ubezpieczenia społeczne za okres, w którym z powodu choroby nie prowadziłeś działalności. Podstawę obniżasz proporcjonalnie do liczby dni, za które pobierałeś zasiłek (podstawę dzielisz przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca, w którym nastąpiła choroba, a następnie mnożysz przez liczbę dni, w których pracowałeś/nie przebywałeś na zwolnieniu).

Możliwość obniżenia dotyczy tylko minimalnej, zadeklarowanej wysokości składek.

Pamiętaj, że prawo do obniżenia podstawy wysokości składek masz tylko wtedy, jeśli masz stwierdzone prawo do zasiłku chorobowego (i otrzymasz z ZUS ten zasiłek). Nie wystarczy, że zarejestrowałeś się do ubezpieczeń i dostałeś zwolnienie lekarskie. Dlatego z rozliczeniem składek od obniżonej podstawy, najlepiej poczekać do momentu, w których otrzymasz świadczenia z ZUS.

Uwaga! Możliwość zmniejszenia podstawy dotyczy tylko składek na ubezpieczenie społeczne. Składka zdrowotna płacona jest niepodzielna i zawsze płatna w całości, niezależnie od ilości dni przebywania na zwolnieniu.

---

Świadczenie rehabilitacyjne

Po upływie terminu zasiłku chorobowego, który może trwać maksymalnie 182 dni (270 dni w przypadku gruźlicy lub choroby w ciąży) lekarz z ZUS może przyznać świadczenie rehabilitacyjne. Jest tak jeśli przedsiębiorca nadal jest niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy. Nie może on trwać dłużej niż 12 miesięcy.

Świadczenie to wynosi 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych trzech miesięcy, 75% tej podstawy za pozostały okres, a jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży – 100% tej podstawy.

Jeśli w ciągu 12 miesięcy nie nastąpi powrót do pełnej zdolności do pracy, chory może wnioskować o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Może to także zrobić przed pobieraniem świadczenia rehabilitacyjnego.

---

Chorobowe osoby współpracującej

Osoba współpracująca przy prowadzeniu działalności (osoba z najbliższej rodziny za wyjątkiem brata lub siostry) która pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z przedsiębiorcą również ma prawo do zasiłku chorobowego w przypadku choroby (oczywiście tylko wtedy, gdy opłaca składki chorobowe). Po upływie 90 dni od objęcia ubezpieczeniem nabywa prawo do otrzymywania zasiłku chorobowego. Obowiązują tutaj takie same zasady jak osobę prowadzącą działalność gospodarczą.

Uwaga! Osoba współpracująca nie ma prawa do korzystania z obniżonych składek ZUS dla nowych przedsiębiorców (tzw. małego ZUS).

W celu wypłaty zasiłku chorobowego należy przekazać do ZUS zaświadczenie lekarskie – druk ZUS ZLA oraz wypełniony druk ZUS Z-3b w terminie 7 dni od wystawienia zwolnienia.

źródło: biznes.gov.pl

Przedsiębiorcy mają możliwość korzystania z różnych dotacji, co też chętnie robią. Podatkowe rozliczenie dotacji może być problematyczne – powoduje ona bowiem różne skutki na płaszczyźnie zarówno VAT, jak i PIT. Tym samym, dotacja może być różnie ujmowana w ewidencjach.

Dotacja to bezzwrotna pomoc finansowa udzielana ze środków publicznych instytucji, organizacji, przedsiębiorstwu w celu finansowego wsparcia określonego przedsięwzięcia lub prowadzenia bieżącej działalności.

Dotacje dzielą się na:

• podmiotowe, udzielane jednostce ze względu na rodzaj prowadzonej przez nią działalności,
• przedmiotowe, udzielane jednostce na wytwarzane przez nią produkty, sprzedawane towary czy świadczone usługi.

Na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych przychodami są między innymi pieniądze i wartości pieniężne. Oznacza to, że dotacje otrzymywane przez podatników zasadniczo spełniają warunek uznania ich za przychód.

---

Otrzymanie dotacji a przychód z działalności gospodarczej

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy o PIT opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o PIT za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, tj. pozarolniczej działalności gospodarczej, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

W przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą skutki otrzymania dotacji zostały określone w art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o PIT, zgodnie z którym dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia:

• nie stanowią przychodu z działalności gospodarczej – w przypadku, gdy są związane z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których zgodnie z art. 22a–22o ustawy o PIT dokonuje się odpisów amortyzacyjnych,
• stanowią przychód z działalności gospodarczej – w przypadku, gdy zostały otrzymane przez podatnika na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków innych niż środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne.

Zasadniczo dotacje otrzymane na wytworzenie i zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (zakupy inwestycyjne) nie stanowią przychodu podatkowego. Natomiast otrzymanie dotacji, z której został sfinansowany zakup składników majątku innych niż środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, stanowi taki przychód, co jednak nie oznacza, że zwiększa on podstawę opodatkowania, którego powstanie powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego.

Wolne od podatku dochodowego są bowiem m.in.:

• jednorazowe środki z Funduszu Pracy przyznane przez starostę osobie bezrobotnej na podstawie art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, przeznaczone na podjęcie działalności, w wysokości określonej w umowie, nie wyższej jednak od 6-krotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia (art. 21 ust. 1 pkt 121 ustawy o PIT),
• dotacje, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, otrzymane z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego (art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o PIT),
• płatności na realizację projektów w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich, otrzymane z Banku Gospodarstwa Krajowego, z wyłączeniem płatności otrzymanych przez wykonawców (art. 21 ust. 1 pkt 136 ustawy o PIT),
• środki finansowe otrzymane przez uczestnika projektu jako pomoc udzielona w ramach programu finansowanego z udziałem środków europejskich, o których mowa w ustawie z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (art. 21 ust. 1 pkt 137 ustawy o PIT).

---

Wydatki sfinansowane dotacją jako koszt podatkowy

Według ustawy o PIT w większości przypadków wydatki na zakup towarów i usług, które zostały sfinansowane dotacją wolną od podatku dochodowego, nie mogą zostać uznane za koszt uzyskania przychodów. Wynika to z art. 23 ust. 1 pkt 56 ustawy o PIT, który stanowi, że do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wydatków i kosztów bezpośrednio sfinansowanych z dochodów (przychodów), o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 46, 47a, 47c, 47d, 116, 122, 129, 136 i 137 ustawy o PIT.

Natomiast w przypadku, gdy z otrzymanej dotacji zostanie sfinansowane nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, to do kosztów uzyskania przychodów nie można zaliczyć odpisów z tytułu zużycia tych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, dokonywanych od tej części ich wartości, która została zwrócona podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Na tej podstawie z kosztów podatkowych zostały wyłączone odpisy amortyzacyjne naliczone od tej części wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, która została sfinansowana dotacją.

Pytanie: Małżonkowie prowadzą odrębne przedsiębiorstwa (działalności gospodarcze). Małżonkowie nie zawarli rozdzielności majątkowej, pozostają we wspólnocie majątkowej. Przedsiębiorstwo żony zostało założone z dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Żona Wnioskodawcy planuje zamknąć działalność po upłynięciu wymaganego w umowie o dofinansowanie na otwarcie działalności terminu, a cały majątek firmy przekazać Wnioskodawcy. Czy możliwe jest przekazanie przedsiębiorstwa protokołem przekazania? Czy przekazanie całości przedsiębiorstwa niesie ze sobą dla którejkolwiek ze stron obowiązek podatkowy? 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 23 lipca 2018 r. (data wpływu 23 lipca 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przekazania przedsiębiorstwa przez jednego małżonka na rzecz drugiego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 lipca 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przekazania przedsiębiorstwa przez jednego małżonka na rzecz drugiego.

---

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

---

Oboje małżonków (E i W) prowadzą odrębne przedsiębiorstwa (działalności gospodarcze). Małżonkowie nie zawarli rozdzielności majątkowej, pozostają we wspólnocie majątkowej. Przedsiębiorstwo p. E zostało założone z dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej, a zabezpieczeniem interesów Instytucji Pośredniczącej w przyznawaniu dotacji był weksel in-blanco podpisany przez oboje małżonków. Z dotacji zostały zakupione towary handlowe, sprzęt niezbędny do prowadzenia działalności: komputer, drukarka, aparat fotograficzny itp. oraz licencja, oprogramowanie sklepu internetowego oraz program księgowy. Zarówno p. E, jak i p. W są czynnymi podatnikami podatku VAT, oboje prowadzą PKPIR. P. E planuje zamknąć działalność gospodarczą po upłynięciu wymaganego w umowie o dofinansowanie na otwarcie działalności gospodarczej terminu, a cały majątek firmy przekazać mężowi – p. W.

---

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

---

Czy możliwe jest przekazanie przedsiębiorstwa protokołem przekazania? Czy przekazanie całości przedsiębiorstwa niesie ze sobą dla którejkolwiek ze stron obowiązek podatkowy?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie drugie. Jednocześnie w zakresie pytania pierwszego zostało wydane postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania z 20 września 2018 r. nr 0112-KDIL1-2.4012.493.2018.6.DC, 0112-KDIL3-3.4011.322.2018.3.MC, w którym zawarto również rozstrzygnięcie dotyczące podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, mając na uwadze powyższy stan faktyczny, p. E planuje przekazać mężowi (p. W) w całości swoje przedsiębiorstwo rozumiane zgodnie z art. 55 (1) k.c. protokołem przekazania przedsiębiorstwa, w którym będą zawarte wszystkie (materialne i niematerialne) składniki majątku. Przekazanie całości majątku przedsiębiorstwa dla p. W nie stanowi przychodu dla p. E, a dla p. W przyjmowany majątek nie jest kosztem uzyskania przychodu. W związku ze wspólnotą majątkową czynność ta nie wywoła u żadnego z małżonków powstania obowiązku podatkowego.

---

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

---

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że małżonkowie prowadzą odrębne przedsiębiorstwa (działalności gospodarcze). Małżonkowie nie zawarli rozdzielności majątkowej, pozostają we wspólnocie majątkowej. Przedsiębiorstwo żony zostało założone z dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Z dotacji zostały zakupione towary handlowe, sprzęt niezbędny do prowadzenia działalności: komputer, drukarka, aparat fotograficzny itp. oraz licencja, oprogramowanie sklepu internetowego, a także program księgowy. Żona Wnioskodawcy planuje zamknąć działalność gospodarczą po upłynięciu wymaganego w umowie o dofinansowanie na otwarcie działalności gospodarczej terminu, a cały majątek firmy przekazać Wnioskodawcy.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509 ze zm.): opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 tej ustawy: przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 8 ww. ustawy: przychodem z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, jest również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 125.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia „nieodpłatnego świadczenia”. Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za „nieodpłatne świadczenie” uznać należy świadczenia „nie wymagające opłaty, takie za które się nie płaci, bezpłatne” (Nowy Słownik Języka Polskiego, PWN 2003 r.). Zatem należy przyjąć, że nieodpłatnym świadczeniem jest takie zdarzenie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie, kosztem majątku innej osoby, innego podmiotu.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ww. ustawy: wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, z zastrzeżeniem ust. 20.

Zgodnie z art. 21 ust. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 125, nie ma zastosowania do świadczeń otrzymywanych na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub na podstawie umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2.

W myśl art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2018 r., poz. 644): do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1. do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2. do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3. do grupy III – innych nabywców.

W tym miejscu należy podkreślić, że w przypadku gdy do przekazania przedsiębiorstwa dochodzi między małżonkami, między którymi obowiązuje ustrój wspólności majątkowej, w ten sposób, że jeden z małżonków przekazuje nieodpłatnie składniki majątku wykorzystywane w swojej działalności gospodarczej, a drugi małżonek przyjmuje je do wykorzystywania we własnej działalności gospodarczej i składniki te objęte są wspólnością majątkową, nie dochodzi do zmiany właściciela tych składników majątku. Zmienia się jedynie sposób ich wykorzystywania.

Na podstawie art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r., poz. 682 ze zm.): z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Stosownie natomiast do art. 33 tej ustawy: do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

1. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2. przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3. prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
4. przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
5. prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
6. przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
7. wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
8. przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
9. prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10. przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Wyżej wymieniony przepis określa zatem, co stanowi osobisty majątek każdego z małżonków. Do majątku odrębnego małżonków nie zalicza się zatem przedmiotów służących do prowadzenia działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 34.1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: każdy z małżonków jest uprawniony do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego oraz do korzystania z nich w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez drugiego małżonka.

Stosownie natomiast do art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

---

Zatem niezależnie od tego, który z małżonków wykorzystuje składniki majątku objęte majątkową wspólnością ustawową w swojej działalności gospodarczej, oboje małżonkowie pozostają ich właścicielami. Jednocześnie należy stwierdzić, że w przypadku, gdy następuje przekazanie przedsiębiorstwa żony na rzecz męża, nie dochodzi do jego zbycia, gdyż współwłaścicielami nadal pozostają te same osoby (małżonkowie).

---

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zaliczają do żadnej z kategorii źródeł przychodów czynności nieodpłatnego przekazywania przedsiębiorstwa, stanowiącego współwłasność łączną małżeńską. Zatem opisana powyżej czynność będzie dla Wnioskodawcy obojętna podatkowo, co oznacza, że nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Odnośnie natomiast do kosztów uzyskania przychodów należy wskazać na brzmienie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym: kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Konstrukcja przepisu dotyczącego kosztów uzyskania przychodów daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (niewymienionych w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), pod warunkiem że wykaże ich bezpośredni bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu.

Należy również wskazać, że poniesione wydatki mogą stanowić koszt uzyskania przychodów tylko raz. W niniejszej sprawie koszty zakupu sprzętu niezbędnego do prowadzenia działalności gospodarczej, który następnie zostanie przekazany Wnioskodawcy, rozliczyła żona Wnioskodawcy. W związku z tym nie będą one stanowić kosztów uzyskania przychodów Wnioskodawcy.

---

Reasumując – przekazanie całości przedsiębiorstwa nie niesie ze sobą dla Wnioskodawcy obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

---

(Interpretacja indywidualna z 20 września 2018 r., sygn. 0112-KDIL3-3.4011.275.2018.5.MC – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej)

Od 1 stycznia 2018 r. już wszyscy vatowcy są podatnikami zobowiązanymi do prowadzenia elektronicznej ewidencji VAT (rejestru zakupu i sprzedaży VAT) i przesyłania jej jako JPK_VAT organom skarbowym. Obowiązek prowadzenia ewidencji VAT przewidziany został w art. 109 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Jej zadaniem jest umożliwienie prawidłowego ustalenia kwot podatku. Z kolei podstawę prawną dla przesyłania przez podatników VAT informacji w formie JPK o zakupach i sprzedaży wynikających z tejże ewidencji stanowi art. 82 § 1b ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa. Wygenerowanie pliku polega na przetworzeniu danych zaczerpniętych z rejestrów do określonego urzędowo formatu. W takim formacie (XML) jest on dostarczany Ministerstwu Finansów. Termin wysłania JPK_VAT upływa 25. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni. Podatnicy rozliczający się kwartalnie również obowiązani są przesyłać JPK_VAT co miesiąc.

Informacje JPK_VAT mogą zawierać błędy. Ich wykrycie może nastąpić na skutek weryfikacji dokonanej przez administrację skarbową lub samych podatników.

Podkreślić należy, że w przypadku kwartalnych rozliczeń VAT rośnie prawdopodobieństwo pojawienia się rozbieżności pomiędzy kwotami wykazanymi w deklaracji a sumami kwot zawartymi w pliku JPK_VAT składanym co miesiąc. Podatnicy rozliczający się kwartalnie powinni więc szczególnie dokładnie księgować faktury z każdego miesiąca.

---

Błędy w JPK_VAT

Urzędowej analizy plików JPK_VAT dokonuje Centrum Analiz i Planowania Administracji Podatkowej przy Izbie Administracji Skarbowej we Wrocławiu. Do tego celu wykorzystuje elektroniczne narzędzie ANALIZATOR_JPK. Najczęściej stwierdzanymi uchybieniami są:

• rozbieżności pomiędzy plikami JPK_VAT a deklaracjami VAT; błąd ten ma zwykle źródło w tym, że podatnik, zauważywszy błąd w rozliczeniu VAT, koryguje deklarację, zapominając o poprawieniu pliku JPK_VAT;
• nieścisłości w kwotach transakcji wykazanych przez kontrahentów w swoich JPK_VAT;
• uwzględnianie faktur wystawionych przez podmioty niebędące czynnymi podatnikami VAT.

Podatnicy, którzy przesyłają pliki JPK_VAT zawierające błędy, są przez Ministerstwo Finansów zawiadamiani drogą esemesową lub mejlową o zauważonych uchybieniach wraz z prośbą o skontrolowanie przesłanych plików i w razie potwierdzenia nieprawidłowości o złożenie korekty. Z kolei urząd skarbowy może podatnika wezwać do sporządzenia korekty pliku w ramach czynności sprawdzających.

Złożenie błędnego JPK_VAT organy skarbowe uznają za przekazanie nieprawdziwej informacji podatkowej, za co ustawa z 10 sierpnia 1999 r. – Kodeks karny skarbowy przewiduje karę grzywny. W przypadkach mniejszej wagi, tj. pomyłki, nie zaś celowego działania, nieskorygowany plik JPK_VAT może zostać uznany za wykroczenie skarbowe również zagrożone karą grzywny, jednak o znacząco niższym wymiarze.

---

Korekta pliku

Czy błąd w przesyłanym pliku JPK_VAT zostanie wykryty przez podatnika, czy przez organ skarbowy, nie ma znaczenia. Skutek zawsze powinien być taki sam – dokonanie korekty. Trzeba ją sporządzić w każdym przypadku, gdy ma miejsce zmiana raportowanych kwot. Korekta jest również konieczna w razie niewłaściwego oznaczenia stron transakcji – podania błędnego numeru bądź nazwy kontrahenta.

Podstawa do korekty nie wystąpi natomiast, gdy korekta deklaracji VAT dotyczy wyłącznie zmiany kwoty do zwrotu na rachunek i kwoty do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy. Podanie prawidłowych kwot do zwrotu lub przeniesienia w deklaracji VAT ma znaczenie bardzo istotne, natomiast w pliku JPK_VAT w ogóle one nie figurują.

Większość korekt deklaracji VAT będzie pociągało za sobą konieczność korekty JPK_VAT.

---

Faktura i nota korygująca a konieczność korekty JPK_VAT

W praktyce gospodarczej częste jest wystawianie przez vatowców faktur korygujących, natomiast to, czy fakt ten będzie powodował konieczność korekty pliku JPK_VAT, uzależnione jest od daty zaksięgowania takiego dokumentu. Korekta będzie niezbędna, gdy zmiany wywołane fakturą korygującą będą powodowały sięgnięcie do ubiegłych okresów rozliczeniowych:

1. faktura korygująca sprzedaż, która zwiększa podstawę opodatkowania VAT – z reguły wymaga cofnięcia się do okresu pierwotnego dokumentu, czyli powstanie obowiązek korekty JPK_VAT;
2. faktura, która koryguje dane formalne – nie spowoduje konieczności korekty deklaracji, ale będzie niezbędna korekta JPK_VAT;
3. faktura korygująca zmniejszająca podstawę opodatkowania VAT – gdy warunkiem dokonania księgowania jest otrzymanie potwierdzenia od kontrahenta, zaksięgowanie następuje z tym dniem, czyli na bieżąco; w związku z tym nie będzie obowiązku skorygowania JPK_VAT;
4. faktura korygująca zakup, która zwiększa podstawę opodatkowania VAT – ponieważ księgowanie następuje na bieżąco z datą otrzymania dokumentu, korekta pliku JPK_VAT nie będzie konieczna.

Wystawienie noty korygującej – pomimo że nie powoduje żadnych zmian w rozliczeniach i nie ma w związku z tym wpływu na deklarację VAT – powoduje konieczność korekty pliku JPK_VAT. Otrzymanie przez sprzedawcę noty korygującej, wskazującej, że nastąpiła pomyłka w danych nabywcy, a faktura wystawiona była w minionym okresie, skutkuje obowiązkiem skorygowania pliku JPK_VAT. W takim przypadku następuje bowiem zmiana kontrahenta w rejestrze sprzedaży.

Podsumowując, pomyłkami najczęściej zdarzającymi się przy wystawianiu JPK_VAT są:

• rozbieżności pomiędzy JPK_VAT a deklaracją VAT za ten sam okres,
• podział raportu JPK_VAT na kilka plików składających się z oddzielnego pliku z rejestrem VAT zakupu, innego zaś pliku z rejestrem VAT sprzedaży, zamiast łącznego zawierającego oba rejestry,
• przesłanie więcej niż jednego pliku za ten sam okres wbrew zasadzie, że jedna deklaracja VAT za dany okres odpowiada jednemu plikowi JPK_VAT za ten sam okres.

Korekta JPK_VAT polega na ponownym złożeniu pliku zawierającego wszystkie transakcje z poprawnymi danymi i wartościami.

Technicznie polega ona na tym, że w pozycji „cel złożenia” w aktualnie obowiązującym schemacie JPK_VAT (3) pierwotny plik nosi oznaczenie „0” pierwsza korekta – „1”, druga – „2” itd. Korektę JPK_VAT składa się na takich samych zasadach jak pierwotną wersję.

Niekiedy w roku 2018 może powstać konieczność skorygowania pliku JPK_VAT złożonego w roku ubiegłym. Korekta taka różni się nieco od korekty plików przesłanych w roku bieżącym. Wówczas obowiązywał system JPK_VAT w schemacie (2). Numeracja plików była w nim odmienna od stosowanej aktualnie. Jeżeli podatnik złożył w 2017 roku JPK_VAT z oznaczeniem „1” w polu „cel złożenia” (tak nakazywała jego struktura) i następnie przesyłane były korekty z oznaczeniem celu złożenia „2”, kolejna korekta za ten sam okres dokonana w roku 2018 będzie składana według nowej struktury. Należy ją oznaczyć cyfrą „3” bez względu na to, ile korekt w roku 2017 zostało oznaczonych cyfrą „2”.

Nie ma też żadnych ograniczeń liczby korekt ww. pliku. Za ten sam miesiąc podatnik może dokonywać ich wielokrotnie. Dowodem prawidłowego złożenia JPK_VAT jest Urzędowe Poświadczenie Odbioru dla plików JPK (UPO_JPK).

Adam Okonkwo

Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że podatnik nieistniejący to taki, który nie prowadzi działalności gospodarczej lub stwarza pozory istnienia, ale nie uczestniczy w obrocie prawnym.

---

W sprawie rozpoznanej przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 25 kwietnia 2018 r., sygn. akt I FSK 1058/16, Urząd Skarbowy po dwukrotnym wezwaniu do złożenia deklaracji podatkowych ustalił, że spółka z o.o. nie prowadzi działalności w miejscu, w którym ma siedzibę według wpisu do KRS. Nie zgłosiła też zawieszenia działalności gospodarczej i w związku z tym wykreślił ją z rejestru podatników VAT.

Spółka wezwała Izbę Skarbową do zmiany decyzji, jednak bezskutecznie. Następnie złożyła skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, w której podkreśliła, że organy podatkowe oceniły tylko brak wpływu deklaracji podatkowych i sprawdzenie przez policję, czy spółka prowadzi działalność w miejscu zgłoszonym w KRS, choć siedziba spółki jest monitorowana i bez wejścia nie można stwierdzić, czy w budynku ktoś przebywa.

Spółka stwierdziła też, że odbierała korespondencję od Urzędu Skarbowego. Ponadto prowadzona była z udziałem przedstawiciela Urzędu Skarbowego rozprawa karnoskarbowa przeciwko prezesowi zarządu spółki.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu odrzucił skargę, uznając, że spółka pomimo wezwań doręczonych przez Urząd Skarbowy nie złożyła zeznań podatkowych. Podatnik istnieje, gdy podejmuje działalność gospodarczą.

Sprawa na skutek skargi spółki trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W skardze spółka powtórzyła swoją dotychczasową argumentację, według której brak składania deklaracji podatkowych nie uprawnia organu podatkowego do wykreślenia podatników z rejestru podatników VAT.

NSA oddalił skargę i podkreślił, że podatnikiem nieistniejącym jest podmiot, który nie prowadzi działalności w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, ale także taki, który stwarza pozory istnienia, ale nie bierze udziału w obrocie prawnym. Aby można było uznać podatnika za istniejącego, musi on dokonywać czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Natomiast brak możliwości skontaktowania się oznacza nie tylko sytuację, w której np. podatnik nie powiadomił Urzędu Skarbowego o zmianie danych adresowych, ale również taką, w której podatnik nie wykazuje woli kontaktu.

NSA stwierdził, że w omawianej sprawie organ podatkowy podejmował próby skontaktowania się z podatnikiem – wysyłał korespondencję, na którą spółka nie odpowiadała. Z uwagi na to organ podatkowy słusznie wykreślił spółkę z rejestru bez zawiadamiania jej o tym. W omawianej sprawie organ podatkowy wykreślił spółkę z rejestru z powodu niekontaktowania się z urzędem. NSA zgodził się natomiast ze spółką, że organ podatkowy nie miał podstaw prawnych sprawdzania poprzez policję, czy spółka prowadzi działalność w miejscu zgłoszonym w KRS, ale nie miało to wpływu na rozstrzygnięcie w danej sprawie.

Autor:

Robert Nogacki
radca prawny 

Sprzedaż prowadzona w ramach firmy zawsze będzie czyniła sprzedawcę podatnikiem podatku VAT, niezależnie od tego, jaka jest wartość towaru. Sprzedawca może jedynie pozostać zwolniony z podatku VAT ze względu na specyficzny rodzaj towarów lub na status zwolnionego podmiotowo z VAT lub rozliczać ten podatek. W obu przypadkach jednak pozostaje podatnikiem.

Gdy sprzedaży dokonuje podatnik opodatkowany w związku z daną transakcją podatkiem VAT lub z tego podatku w ramach tej transakcji zwolniony, nabywca nie musi obawiać się opodatkowania go z tytułu kupna.

---

Przy kupnie towaru:

• będącego majątkiem prywatnym osoby fizycznej,
• będącego majątkiem prywatnym przedsiębiorcy,

-na kupującym ciąży obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnej. Podatek ten w przypadku rzeczy ruchomych wynosi 2% wartości rynkowej podstawy opodatkowania (którą z reguły jest cena ustalona przez podpisujących umowy, pod warunkiem, że nie odbiega ona znacząco od ceny rynkowej, a w przypadku gdyby odbiegała – strony posiadają podstawy ustalenia jej w takiej odmiennej wartości).

W przypadku natomiast:

• nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym  – podatek ten wynosi 2 %,
• innych praw majątkowych – podatek ten wynosi 1 %;

JESTEM:	Przedsiębiorcą sprzedaję majątek firmowy	Przedsiębiorcą sprzedaję majątek prywatny	Sprzedaję majątek prywatny
Przedsiębiorcą kupuję majątek na cele mojej firmy	Sprzedawca rozlicza VAT/możliwe że odliczę VAT	Kupujący rozlicza PCC	Kupujący rozlicza PCC
Przedsiębiorcą kupuję majątek na cele prywatne	Sprzedawca rozlicza VAT	Kupujący rozlicza PCC	Kupujący rozlicza PCC
Osobą prywatną	Sprzedawca rozlicza VAT	Kupujący rozlicza PCC	Kupujący rozlicza PCC

---

Zwolnienie do 1000 zł

Wyjątkowo zwolnione z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych pozostaje nabycie rzeczy ruchomych o wartości rynkowej nie przekraczającej 1000 zł. Oznacza to, że:

• zwolnienie dotyczy wyłącznie ruchomości – zatem prawa czy nieruchomości nawet gdy ich wartość jest niższa – należy opodatkować,
• wartość rynkowa nie jest tożsama z ceną umową, strony nie mogą zatem sztucznie zaniżyć wartości umowy tylko w tym celu, by nabywca stał się zwolniony z podatku od czynności cywilnoprawnych,
• nie ma znaczenia, czy nabywcą jest przedsiębiorca, czy osoba prywatna, zwolnienie stosuje się do wszystkich podmiotów,
• jeżeli podatnik jest zwolniony z podatku ze względu na wartość podstawy opodatkowania do 1000 zł, to nie ma obowiązku składać deklaracji podatkowej PCC-3 i wykazywać transakcji,
• podstawy opodatkowania należy podstawy opodatkowania ulegają zaokrągleniu do pełnych złotych (0-49 gr zaokrągla się w dól, a 50-99 gr – w górę).

Dla ustalenia wartości rynkowej przedmiotu czynności cywilnoprawnej określić należy przeciętne ceny stosowane w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Od przyszłego roku wartość pracy małżonka będzie mogła być uwzględniana jako koszt uzyskania przychodu – wynika z projektu wprowadzającego uproszczenia dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym. W efekcie właściciel przedsiębiorstwa otrzyma prawo do uwzględniania wynagrodzenia, które wypłaca żonie lub mężowi, w kosztach uzyskania przychodów.

---

Zaproponowana przez resort przedsiębiorczości i technologii zmiana ma w założeniu wspomóc mikro i małe przedsiębiorstwa rodzinne.

Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, jeśli np. przedsiębiorca wypłaca małżonkowi wynagrodzenie na poziomie 104 tys. zł w skali roku (ok. 8,6 tys. zł miesięcznie), to dzięki uznaniu tej kwoty za koszt uzyskania przychodu zapłaci przeszło 15 tys. zł mniej podatku. Co istotne, nowe rozwiązanie będzie dotyczyć nie tylko małżonków, ale też małoletnich dzieci.

---

„Podatnik zatrudniający małżonka (na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia czy umowy o dzieło) będzie przez fiskusa traktowany tak samo, jak podatnik zatrudniający osobę spoza najbliższej rodziny. Rozwiązanie to przyniesie korzyść  co najmniej kilkudziesięciu tysiącom przedsiębiorców” – wyjaśnia Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii.

---

Wprowadzenie zmian przewiduje – przygotowany w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii – projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym. Projekt trafił do Sejmu 25 września 2018 r.

Większość nowych przepisów powinna wejść w życie 1 stycznia 2019 r.

Pytanie: Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu pokoi gościnnych. Opłaca zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Chciałby zacząć współpracę z internetowym portalem rezerwacyjnym … .com. Czy płacona prowizja z tytułu rezerwacji pokoi prowadzonej przez wyspecjalizowane firmy spowoduje utratę prawa do opodatkowania wynajmu pokoi w formie karty podatkowej?

---

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 6 sierpnia 2018 r. (data wpływu 24 sierpnia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w zakresie możliwości opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej w formie karty podatkowej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 sierpnia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w zakresie możliwości opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej w formie karty podatkowej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca od 2007 r. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu pokoi gościnnych. Opłaca zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Chciałby zacząć współpracę z internetowym portalem rezerwacyjnym … .com. Za ww. usługę Wnioskodawca będzie płacił prowizję z tytułu rezerwacji pokoi.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy płacona prowizja z tytułu rezerwacji pokoi prowadzonej przez wyspecjalizowane firmy spowoduje utratę prawa do opodatkowania wynajmu pokoi w formie karty podatkowej?

Zdaniem Wnioskodawcy, usługa pośrednictwa w pozyskiwaniu rezerwacji i pokoi jest usługą specjalistyczną, a co za tym idzie skorzystanie z takich usług nie powoduje utraty prawa do opodatkowania wynajmu pokoi w formie karty podatkowej. Jednym z warunków skorzystania opodatkowania w formie karty podatkowej, wymienionym w art. 25 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne jest prowadzenie działalności bez korzystania z usług niezatrudnionych przez podatnika na podstawie umowy o pracę oraz usług innych przedsiębiorców, zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne za które uważa się czynności i prace wychodzące w innych niż zgłoszony zakres działalności, niezbędny do całkowitego wykonania wyrobu lub świadczących usługi, w tym również czynności i prace towarzyszące.

W obecnie panujących realiach gospodarczych korzystanie z usług pośrednictwa w rezerwacji pokoi przez podmioty wynajmujące pokoje gościnne jest elementem potrzebnym i pożądanym. Obecnie większość rezerwacji miejsc noclegowych, w szczególności przez klientów Unii Europejskiej, odbywa się za pośrednictwem portali przedstawiających w atrakcyjny sposób ofertę obiektów noclegowych. Tym samym działalność takiego podmiotu w zakresie świadczenia pośrednictwa w przyjmowaniu rezerwacji zalicza ją do działalności specjalistycznej, tj. takiej, która jest potrzebna i zarazem pożądana by móc zaspokoić rosnące oczekiwania klientów.

Wnioskodawca podkreśla, że podobne stanowisko zajęto w interpretacji indywidualnej znak ILPB1/4511-1-149/14-2/IM oraz znak 0115-KDIT3.4011.63.2018.1.JŁ

---

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

---

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 2157 ze zm.) osoby fizyczne osiągające przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej mogą opłacać zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Pojęcie działalności gospodarczej do którego odsyła wskazany powyżej przepis, zostało zdefiniowane w art. 5a pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1509 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem, za pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się działalność zarobkową:

1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Pojęcie pozarolniczej działalności gospodarczej użyte w cytowanym wyżej przepisie art. 5a pkt 6 ustawy wymaga, aby był to jeden z wymienionych w lit. a)-c) rodzajów działalności i opiera się na następujących przesłankach:

• zarobkowym celu działalności,
• wykonywaniu działalności w sposób zorganizowany i ciągły,
• prowadzeniu działalności we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek.

Na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić podatnicy prowadzący działalność usługową lub wytwórczo-usługową, określoną w części I tabeli stanowiącej załącznik nr 3 do ustawy, w zakresie wymienionym w załączniku nr 4 do ustawy – przy zatrudnieniu nie przekraczającym stanu określonego w tabeli.

Zgodnie z art. 23 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, zryczałtowany podatek w formie karty podatkowej mogą opłacać także – na zasadach i w warunkach określonych w części XII tabeli – osoby fizyczne, w tym rolnicy równocześnie prowadzący gospodarstwo rolne.

Stosownie do treści pkt 4 części XII tabeli, w formie karty podatkowej opodatkowane mogą być – usługi hotelarskie polegające na wynajmie pokoi gościnnych i domków turystycznych (w tym wydawanie posiłków) jeżeli łączna liczba pokoi (w tym także w domkach turystycznych) nie przekracza 12.

W myśl art. 25 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, podatnicy prowadzący działalność, o której mowa w art. 23, podlegają opodatkowaniu w formie karty podatkowej, jeżeli:

1. złożą wniosek o zastosowanie opodatkowania w tej formie,
2. we wniosku, o którym mowa w pkt 1, zgłoszą prowadzenie działalności wymienionej w jednej z 12 części tabeli,
3. przy prowadzeniu działalności nie korzystają z usług osób nie zatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne,
4. nie prowadzą, poza jednym z rodzajów działalności wymienionej w art. 23, innej pozarolniczej działalności gospodarczej,
5. małżonek podatnika nie prowadzi działalności w tym samym zakresie,
6. nie wytwarzają wyrobów opodatkowanych, na podstawie odrębnych przepisów, podatkiem akcyzowym,
7. pozarolnicza działalność gospodarcza zgłoszona we wniosku, o którym mowa w pkt 1, nie jest prowadzona poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Za usługi specjalistyczne w rozumieniu ust. 1 pkt 3 uważa się czynności i prace wchodzące w inny niż zgłoszony zakres działalności, niezbędne do całkowitego wykonania wyrobu lub świadczonej usługi, w tym również czynności i prace towarzyszące, o których mowa w załączniku nr 4 – o czym stanowi art. 25 ust. 3 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Podkreślić należy, że aby uznać usługi za specjalistyczne, muszą być one niezbędne do całkowitego wykonania wyrobu lub świadczonej usługi. Z przepisów ustawy nie wynika jednak, aby usługi specjalistyczne faktycznie miały być czynnościami wysoce specjalizowanymi, których wykonanie wymagałoby specjalistycznych wiadomości, umiejętności, wyposażenia. Chodzi tu o usługi specjalistyczne względem prowadzonej działalności, których wykonywania nie zgłoszono, a jednak są niezbędne do prowadzenia własnej działalności.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca od 2007 r. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu pokoi gościnnych. Opłaca zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Chciałby zacząć współpracę z internetowym portalem rezerwacyjnym. Za ww. usługę Wnioskodawca będzie płacić prowizję z tytułu rezerwacji pokoi.

---

Z przeanalizowanych powyżej regulacji prawnych wynika, że aby nabyć i zachować uprawnienia do opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym w formie karty podatkowej należy spełnić szereg warunków podmiotowych i przedmiotowych, zawartych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Z przepisów tych nie wynika, by zawierały ograniczenia ze względu na korzystanie z internetowych portali rezerwacyjnych.

Wobec tego korzystanie przez Wnioskodawcę z internetowych portali rezerwacyjnych – nie powoduje utraty prawa do opodatkowania usług zryczałtowanym podatkiem dochodowym w formie karty podatkowej.

Zatem, Wnioskodawca rozliczając podatek dochodowy kartą podatkową może korzystać z usług portalu … .com.

Z uwagi na powyższe, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

(Interpretacja indywidualna z 27 września 2018 r., sygn. 0115-KDIT3.4011.375.2018.1.AK – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej).

To, że przedsiębiorca korzystający z ulgi na start nie jest na gruncie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uważany za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, nie oznacza, że automatycznie podlega ubezpieczeniom z tytułu świadczenia usług lub realizacji zleceń. Brak jest podstaw do takiej interpretacji – byłaby ona sprzeczna zarówno z literalnym brzmieniem art. 18 Prawa przedsiębiorców, jak i z jego celem . Zatem, zleceniodawcy nie mają obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za kontrahentów, którzy korzystają z „ulgi na start” – wyjaśniło Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii.

Interpelacja nr 25691 do ministra przedsiębiorczości i technologii w sprawie tzw. ulgi na start

---

Szanowna Pani Minister!

30 kwietnia bieżącego roku zaczęła obowiązywać tzw. ulga na start, która okazała się być pułapką. Ulga miała ułatwić życie nowym przedsiębiorcom dzięki obniżeniu kosztów składek ZUS. Okazało się jednak, że obowiązek opłacania składki społecznej nie został zawieszony, ale przeniesiony na „drugą stronę”: przedsiębiorców, którzy powierzają wykonanie pracy czy usługi osobie korzystającej z ulgi na start.

Oddział ZUS w Gdańsku w dniu 24 lipca 2018 r. wydał decyzję nr 285 (DI/100000/43/822/2018). ZUS odnosi się w niej do zapytania przedsiębiorcy, który chciał skorzystać z usług kontrahentów korzystających m.in. z ulgi na start. Przedsiębiorca chciał się upewnić, że może im wypłacać należności bez obowiązku odprowadzania składek ZUS. Odprowadzanie wspomnianych składek, co wydaje się rozsądne, nie jest obowiązkiem kontrahenta (przedsiębiorcy), gdyż korzysta on ze wspomnianej ulgi na start. ZUS poinformował, że osoby, które korzystają z ulgi na start, mimo że są pełnoprawnymi przedsiębiorcami, widnieją w CEIDG, mają nadany NIP i REGON, nie są przedsiębiorcami. Spowodowane jest to brzmieniem art. 8 ust. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych:

„Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność nie uważa się w rozumieniu niniejszej ustawy osoby fizycznej, o której mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców”.

Przepis ten został wprowadzony w tym samym akcie co ulga na start. W praktyce oznacza to, że podejmując współpracę z taką osobą, należy odprowadzić składki społeczne od wypłaconego jej wynagrodzenia, wypłaconego na podstawie faktury wystawionej przez tę osobę. Zatem korzystający z nowych ulg nie będą traktowani jak przedsiębiorcy, lecz zleceniobiorcy. Powoduje to obowiązek sprawdzenia, czy nasz kontrahent korzysta z wspomnianej ulgi na start, co jest znacznym utrudnieniem dla przedsiębiorców, którzy w relacjach biznesowych nagle mogą uzyskać obowiązek zapłaty cudzych składek. Centrala ZUS w Warszawie potwierdza, że wydana interpretacja odzwierciedla oficjalne stanowisko zakładu.

W związku z powyższym proszę o odpowiedź na pytania:

1. Czy intencją ministerstwa była taka konstrukcja ulgi na start? Czy zdaniem Pani Minister interpretacja wydana przez ZUS jest prawidłowa i odzwierciedla zamierzenia autorów nowelizacji przepisów?
2. Jakie konsekwencje grożą osobie, która nieświadomie skorzystała z usług np. hydraulika korzystającego z tzw. ulgi na start i nie zapłaciła za niego składek ZUS?
3. Czy po wykonaniu usługi przez np. hydraulika korzystającego z ulgi na start powinniśmy wystawić mu PIT?

Posłowie:
Joanna Mucha, Sławomir Nitras, Paweł Olszewski, Agnieszka Pomaska

30 sierpnia 2018 r.

---

Odpowiedź na interpelację nr 25691 w sprawie tzw. ulgi na start

Szanowny Panie Marszałku,
w związku z interpelacją nr 25691 państwa posłów Joanny Muchy, Sławomira Nitrasa, Pawła Olszewskiego oraz Agnieszki Pomaski w sprawie tzw. ulgi na start, uprzejmie przedstawiam odpowiedź.

1/ Tzw. „ulga na start” nie skutkuje przeniesieniem na kontrahentów przedsiębiorcy, który z niej korzysta, obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Przytoczona w interpelacji wykładnia przepisów jest nieprawidłowa, gdyż nie uwzględnia brzmienia i celu art. 18 ustawy – Prawo przedsiębiorców.

Zgodnie z kluczowym dla ustalenia zakresu obowiązywania i treści „ulgi na start” art. 18 Prawa przedsiębiorców, w okresie korzystania z tego zwolnienia, przedsiębiorca będący osobą fizyczną nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Przepis ten nie ogranicza rodzajów ani tytułów do ubezpieczeń społecznych, jakie są objęte zwolnieniem. W szczególności, art. 18 Prawa przedsiębiorców nie stanowi, że „ulga na start” skutkuje brakiem obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jedynie z tytułu pozarolniczej działalności w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (u.s.u.s.). Prawo przedsiębiorców nie posługuje się właściwym dla prawa ubezpieczeń społecznych pojęciem pozarolniczej działalności w definicji przedsiębiorcy. Za przedsiębiorcę, o którym mowa w art. 4 i art. 18, Prawo przedsiębiorców uznaje każdą osobę fizyczną, która wykonuje działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 Prawa przedsiębiorców. „Ulga na start” obejmuje zatem nie tylko czynności mieszczące się w pojęciu pozarolniczej działalności, jakim posługuje się ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, ale także inną aktywność właściwą dla działalności gospodarczej w rozumieniu art. 3 Prawa przedsiębiorców, w tym świadczenie usług i realizowanie zleceń.

Wniosków tych nie zmienia przywołany w interpelacji art. 8 ust. 6a u.s.u.s. To, że przedsiębiorca korzystający z ulgi na start nie jest na gruncie u.s.u.s. uważany za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, nie oznacza, że automatycznie podlega ubezpieczeniom z tytułu świadczenia usług lub realizacji zleceń. Brak jest podstaw do takiej interpretacji – byłaby ona sprzeczna zarówno z literalnym brzmieniem art. 18 Prawa przedsiębiorców, jak i z jego celem.

Wspomniana w interpelacji decyzja wydana przez Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku została zatem oparta na nieprawidłowej wykładni przepisów u.s.u.s. i Prawa przedsiębiorców. Należy podkreślić, że nie jest to decyzja zobowiązująca do zapłaty składek, a interpretacja indywidualna ZUS w jednostkowej sprawie. Taka interpretacja nie rodzi negatywnych konsekwencji ani dla przedsiębiorcy, w sprawie którego została wydana (zgodnie z art. 35 ust. 1 nie jest dla niego wiążąca) ani tym bardziej dla innych przedsiębiorców. Osoba, w której sprawie została wydana interpretacja indywidualna nie może być jedynie obciążona sankcjami w zakresie, w jakim zastosowała się do interpretacji indywidualnej ani daninami w wysokości wyższej niż wynikające z tej interpretacji.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, a także Zakład Ubezpieczeń Społecznych wspólnie odniosły się do wątpliwości, jakie pojawiły się w związku z przywołaną interpretacją indywidualną. Zgodnie ze wspólnym stanowiskiem MPiT, MRPiPS i ZUS, na gruncie obecnego brzmienia właściwych przepisów Prawa przedsiębiorców i ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w okresie korzystania z „ulgi na start” przedsiębiorcy nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, w tym także w związku ze świadczeniem usług i realizowaniem zleceń w ramach tej działalności. Tym samym, zleceniodawcy nie mają obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za kontrahentów, którzy korzystają z „ulgi na start”. W serwisie informacyjnym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zostały zamieszczone – zgodne z tym stanowiskiem – dodatkowe informacje, które precyzują zasady korzystania z „ulgi na start”.

2/ Z uwagi na powyższe, kontrahentowi przedsiębiorcy korzystającego z „ulgi na start” nie grożą żadne negatywne konsekwencje. Nie ma on obowiązku odprowadzenia za taką osobę składek, jeśli umowa cywilnoprawna, w oparciu o którą realizowane są usługi bądź zlecenie, zawarta została w ramach działalności gospodarczej takiego przedsiębiorcy.

3/ Biorąc pod uwagę, że przedsiębiorca korzystający z „ulgi na start” nie jest zleceniobiorcą (w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach społecznych), co do usług i zleceń realizowanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, kontrahent takiego przedsiębiorcy nie musi wystawiać mu deklaracji PIT.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii
Mariusz Haładyj

Nowe firmy jednak nie zapłacą składek ZUS. Ulga na start wciąż obowiązuje.

---

W ostatnich dniach przez polskie media przetoczyła się paraliżująca informacja, jakoby tzw. ulga na start (czyli 6-miesięczne zwolnienie ze składek ZUS) była fikcją i w rzeczywistości nakładała na nowe firmy konieczność zapłaty ogromnych składek ZUS. Znamy już oficjalne stanowisko rządu i ZUS-u w tej sprawie.

---

W ostatnich dniach całą Polskę obiegła informacja o niebezpiecznej pułapce legislacyjnej ukrytej w tzw. Konstytucji Biznesu. „Pułapka zastawiona na przedsiębiorców”, jak opisywały to ogólnopolskie media, miała zostać ukryta w przepisach dotyczących tzw. ulgi na start.

Przypomnijmy, że 30 kwietnia 2018 roku weszły w życie przepisy, zgodnie z którymi osoba zakładająca działalność gospodarczą jest całkowicie zwolniona z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne przez okres pierwszych 6 miesięcy prowadzenia firmy. W tym półrocznym okresie, osoba taka zobowiązana jest do opłacania samej tylko składki zdrowotnej.

---

Nowe zwolnienie obowiązuje już od kilku miesięcy. W tym czasie w Polsce założonych zostało ponad 100 tysięcy nowych firm. Ich właściciele w większości skorzystali z nowych przepisów i podlegają obecnie zwolnieniu ze składek ZUS.

Tymczasem w zeszłym tygodniu na portalu SWBR (Stowarzyszenie Współpracujących Biur Rachunkowych) pojawił się artykuł, który ujawnił „perfidną pułapkę” zastawioną na przedsiębiorców w nowych przepisach. Artykuł odbił się szerokim echem w Internecie i już po kilkunastu godzinach zaczęły go cytować najbardziej opiniotwórcze portale (w tym Rzeczpospolita, Interia czy Money.pl). Zgodnie z tezą przedstawioną przez autora źródłowego artykułu (powtarzaną następnie przez kolejne portale), korzystanie z tzw. ulgi na start, wiązać się będzie z koniecznością zapłaty składek ZUS, i to składek czasem wielokrotnie wyższych od tych standardowych. Jak to możliwe?

Portal SWBR przywołał w swoim artykule interpretację przepisów wydaną w lipcu tego roku przez oddział ZUS w Gdańsku. Zgodnie z tą interpretacją, osoba korzystająca z ulgi na start – w rozumieniu znowelizowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – nie jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą.

W tym miejscu należy jasno sprecyzować, że mówimy tu cały czas o osobie, która w rzeczywistości:

• założyła działalność gospodarczą,
• została wpisana do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
• została zgłoszona do Urzędu Skarbowego, GUS oraz ZUS jako osoba prowadząca działalność gospodarczą,
• płaci co miesiąc podatek dochodowy z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Pomimo tych wszystkich przesłanek, znowelizowany art. 8 ust. 6a ustawy o sus stwierdza, że osoba taka – jeśli skorzysta z ulgi na start – nie będzie traktowana przez ZUS, jako osoba prowadząca działalność gospodarczą. To z kolei, według autora tejże interpretacji, pociąga za sobą przykre konsekwencje w postaci braku tytułu do ubezpieczenia. Jeśli zaś osoba taka nie jest ubezpieczona, to – według felernej interpretacji ZUS – wynagrodzenie za usługi świadczone przez taką osobę powinno zostać oskładkowane tak samo, jak każda inna umowa zlecenia zawierana z osobą nie prowadzącą działalności gospodarczej.

Co to miałoby oznaczać w praktyce? Osoba korzystająca z 6-miesięcznego zwolnienia z ZUS sama nie musi opłacać składek, ale po wystawieniu faktury obowiązek taki spadnie na jej kontrahenta. Oznacza to, że nabywca usługi świadczonej przez nowego przedsiębiorcę, musiałby zapłacić pełne składki ZUS liczone od wartości wykazanej na fakturze. Przykładowo, jeśli faktura opiewa na kwotę 5000 zł, to nabywca usługi musiałby z własnej kieszeni odprowadzić do ZUS kwotę 940 zł oraz dodatkowo potrącić kwotę 685 zł z wynagrodzenia naszego przedsiębiorcy (którego ZUS nie uznaje za przedsiębiorcę).

Co więcej, firma otrzymująca fakturę musiałaby każdorazowo sprawdzać, czy wystawca faktury prowadzi działalność krócej czy dłużej niż 6 miesięcy. Jeśli dłużej – rozlicza się jak z firmą, jeżeli zaś krócej – to traktuje swojego kontrahenta jak osobę fizyczną wystawiającą zwykły rachunek do umowy zlecenia i staje się dla niego płatnikiem składek ZUS.

Sprawa wydaje się kuriozalna, ale niestety wszystko wskazuje na to, że przepisy zostały skonstruowane w tak niefortunny sposób, że literalne ich stosowanie doprowadziłoby do traktowania firmowych faktur jak zwykłych rachunków do umowy zlecenia. Co na to twórcy ustawy i centrala ZUS?

---

Ministerstwo uspokaja, ZUS ucina sprawę

---

Nagłośnienie sprawy w mediach i roztoczenie apokaliptycznych wręcz skutków stosowania nowych przepisów doprowadziło do natychmiastowej reakcji ze strony rządowej. Komunikaty w tej sprawie wydało Ministerstwo Przedsiębiorczości, Ministerstwo Pracy oraz sam ZUS, zapewniając, że umowy zawierane przez nowych przedsiębiorców nie stanowią podstawy do oskładkowania.

We wspólnym komunikacie Ministerstwa Przedsiębiorczości oraz Ministerstwa Pracy możemy przeczytać, iż:

„W związku z pojawiającymi się w mediach informacjami dotyczącymi zawierania umów z przedsiębiorcami korzystającymi z tzw. ulgi na start, Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych, wyjaśniają, że zleceniodawcy nie mają obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za kontrahentów, którzy korzystają z ulgi na start.”

Informację tę rozwija w swoim komunikacie ZUS, dodając, że:

„Umowa agencyjna, umowa zlecenia albo umowa o świadczenie usług (…) może być uznana co do zasady jako wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, pod warunkiem że:

• jej przedmiot jest taki sam jak przedmiot prowadzonej działalności,
• osiągane przychody są opodatkowane jako przychód z działalności gospodarczej.

W takim przypadku umowy cywilnoprawne zawarte w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie stanowią odrębnego tytułu do ubezpieczeń społecznych. Zleceniodawcy nie mają obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za kontrahentów, którzy korzystają z ulgi na start, o ile spełnione są ww. warunki.”

Komunikaty wydane w ekspresowym tempie przez stronę rządową na pewno wytłumią medialną wrzawę i przede wszystkim uspokoją dziesiątki tysięcy przedsiębiorców, którzy na te kilka dni mogli stracić grunt pod nogami.

Warto jednak zwrócić uwagę, iż w komunikatach tych nie odniesiono się w żaden sposób do przepisów, które wywołały cały ten bałagan, a jedynie uspokojono sytuację za pomocą ogólnych stwierdzeń. Stwierdzeń, które jednak wciąż są sprzeczne z tymi przepisami. Same komunikaty nie stanowią jeszcze źródła prawa, w związku z czym sytuacja ostatecznie zostanie rozwiązana dopiero po ewentualnej nowelizacji nieszczęsnej ustawy. Czy przedsiębiorcy powinni zatem się czegoś obawiać?

Błyskawiczna reakcja ZUS-u i odpowiednich resortów wskazuje na to, że rzeczona „pułapka legislacyjna” nie była efektem zamierzonym, jak jeszcze kilka dni temu chcieliby to widzieć niektórzy komentatorzy, ale raczej efektem niezamierzonego bałaganu legislacyjnego. Ministerialne komunikaty zaś – choć same źródłem prawa jeszcze nie są – wydają się stanowić wystarczający bezpiecznik gwarantujący czasowe wyłączenie ze stosowania felernych przepisów. Oznacza to, że ZUS – zgodnie z komunikatem – nie będzie stosował wykładni zawartej we wspomnianej interpretacji, a sama interpretacja zostanie zapewne już w najbliższych dniach zmieniona.